Monday | 2.10.2023

Narwiański Park Narodowy został utworzony w lipcu 21 lipca 1996 roku. Obejmuje bagienną dolinę Górnej Narwi na odcinku od Suraża do Rzędzian o powierzchni 7350 ha. Zdecydowaną większość powierzchni Parku (5500 ha) zajmują nieużytki. Pozostałe grunty to wody, łąki, pastwiska i zaledwie 100 ha lasów. Siedziba parku znajduje się w zabytkowym dworze w Kurowie.

Najbardziej znaczącym walorem przyrodniczym tego obszaru jest unikatowy charakter rzeki. Narew w granicach Parku stanowi jedyny w Europie system rzeki anastomozującej. Charakteryzuje się on występowaniem wielu koryt rzecznych o nieregularnym układzie. Ich zagęszczenie jest zmienne w różnych miejscach doliny, cechuje je płaskie dno i strome, podwodne brzegi. Pomiędzy licznymi korytami usytuowane są wyspy wznoszące się nieznacznie powyżej lustra wody przy normalnym stanie wód i zatapiane podczas powodzi. Obszary pozakorytowe są zarośnięte roślinnością torfotwórczą. Dolina Narwi jest płaska i zabagniona, wypełniają ją torfy o miąższości około 1 metra.

Rozbudowana sieć koryt rzecznych wpływa na specyfikę ekosystemów Narwiańskiego Parku Narodowego. Podstawą ich wykształcenia była tradycyjna gospodarka łąkarska. Rolnicy kosili trawę, prowadzili wypas bydła i koni. Charakterystycznymi elementem krajobrazu były stogi siana. Stopniowe zaprzestanie użytkowania tych terenów doprowadziło do niekorzystnych zmian w przyrodzie, polegające na ekspansji trzciny. Zbiorowiskami roślinnymi najbardziej rozpowszechnionymi na terenie NPN są zbiorowiska wielkoturzycowe i szuwarowe. Na obrzeżach doliny znajdują się łąki, zarośla wierzbowe i olsy. Roślinność w granicach NPN reprezentowana jest przez 58 zespołów, w tym roślinność wodna - 9 zespołów, roślinność szuwarowa - 21 zespołów, roślinność łąkowa - 16 zespołów, roślinność zarośli wierzbowych - 3 zespoły, roślinność kserotermiczna - 4 zespoły, roślinność leśna - 5 zespołów. Wśród flory można spotkać następujące gatunki objęte ochroną ścisłą: kosaciec syberyjski, wielosił błękitny, grzybienie białe, grążel żółty, kukułka krwista, rosiczka okrągłolistna, goryczka wąskolistna, mieczyk dachówkowaty, goździk pyszny i inne. Występują również gatunki objęte ochroną częściową, np. kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita, bobrek trójlistkowy, bagno zwyczajne.

Jednym z najbardziej istotnych elementów przemawiających za ochroną Doliny Narwi jest ornitofauna. Obszar Narwiańskiego Parku Narodowego wraz z otuliną to ważna ostoja ptaków o randze europejskiej. W latach 1979 - 2000 stwierdzono tu występowanie 203 gatunków ptaków, z czego 154 to gatunki lęgowe. Dolina Narwi na tym obszarze to również ważne miejsce odpoczynku i żerowania ptaków w okresie ich przelotów. Dogodne warunki życiowe znalazły tu gatunki zagrożone wyginięciem. Spośród nich m.in. bąk, błotniak łąkowy, batalion, brzęczka, derkacz, dubelt, dudek, kulik wielki rycyk, rybitwa czarna, rybitwa rzeczna, kropiatka, podróżniczek, sowa błotna, zielonka, żuraw i wodniczka. Symbolem Narwiańskiego Parku Narodowego jest błotniak stawowy.

W wodach Narwi udostępnionych do wędkowania występują 22 gatunki ryb min. szczupak, okoń, sum, miętus, płoć, lin, leszcz. Ochroną gatunkową objęto różankę, piskorza, śliza, kozę i minoga ukraińskiego.

Bagienna dolina Narwi stwarza dogodne warunki życiowe dla wielu gatunków płazów. Spośród 13 gatunków tych zwierząt spotykamy min. traszki grzebieniastą i zwyczajną, kumaka nizinnego, grzebiuszkę, rzekotkę, żaby i ropuchy.

Na terenie NPN stwierdzono obecność 40 gatunków ssaków. Owadożerne reprezentują np. jeż, ryjówki aksamitna i malutka, rzęsorek rzeczek, gryzonie to przede wszystkim bóbr, a ponadto piżmak, wiewiórka, karczownik, nornik północny, badylarka. Licznie reprezentowane są drapieżniki, np. wydra, norka amerykańska, lis, jenot, łasica, borsuk. Z większych ssaków spotykamy dziki, sarny i łosie. Występują dwa gatunki nietoperzy: gacek brunatny i nocek rudy.